Ένα από τα συγκλονιστικότερα θεάματα που μπορεί κανείς να αντικρίσει στη Μικρά Ασία είναι το εγκαταλελειμμένο χωριό Λιβίσι, μερικά χιλιόμετρα από την παλιά Μάκρη, στις νότιες ακτές του Αιγαίου.
Όποιος Έλληνας βρεθεί στη Μάκρη είναι αδιανόητο να μη πάει στο “χωριό φάντασμα”.
Δέκα χιλιόμετρα μόνο είναι η απόσταση για το μελαγχολικό Λιβίσι. Το χωριό το εγκατέλειψαν οι κάτοικοί του το 1923 με την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας.
Το 22 οι επιζώντες κάτοικοι ήρθαν από το Λιβίσι στην ελεύθερη Ελλάδα, ενώ άλλοι σκορπίστηκαν στην Αυστραλία και την Αμερική.
Ο τόπος εκείνος δεν ξανακατοικήθηκε ποτέ. Παραμένει ένα χωριό-φάντασμα με σπίτια όρθια, αλλά έρημα, με τα παράθυρα και τις πόρτες να χάσκουν σαν μάτια και στόματα απόκοσμων πλασμάτων. Είναι σαν να στοίχειωσε…

Το αρχαίο όνομα του Λιβισιού είναι Καρμυλησσός.
Η παρουσία Ελλήνων χρονολογείται από τη βυζαντινή εποχή και από το 14ο αιώνα, πολλοί από αυτούς, ήταν από τη Ρόδο και το Καστελόριζο.
Κάποτε το χωριό είχε δικό του νοσοκομείο με πέντε γιατρούς, τρία φαρμακεία, δημοτικό σχολείο και βιβλιοθήκη.
Η επίσκεψη στους λατρευτικούς χώρους των χριστιανών δίνουν την εικόνα της επόμενης ενός καταστρεπτικού σεισμού, χωρίς αγιογραφίες, με λεηλατημένα ιερά με κατεστραμμένα τα βοτσαλωτά δάπεδα.
Η εικόνα που παρουσιάζει το Λιβίσι είναι όχι μόνο συγκλονιστική, αλλά πραγματικά κόβει την ανάσα:
Εκατοντάδες εγκαταλελειμμένα σπίτια, εκκλησίες και άλλα κτίσματα, σκαρφαλωμένα αμφιθεατρικά στις απότομες πλαγιές των γύρω λόφων, δημιουργούν ένα θέαμα, που ο επισκέπτης δεν θα ξεχάσει ποτέ. Εκεί μπροστά στα μάτια των έκπληκτων ταξιδιωτών, εκτυλίσσεται η νεότερη ιστορία της Ελλάδας, η Μικρασιατική Καταστροφή και η Ανταλλαγή.
Οι δυνατές στιγμές ακολουθούν η μία την άλλη, όταν οι Έλληνες – και οι ξένοι – αντικρίζουν τις ερειπωμένες εκκλησίες, που όμως στέκουν ακόμα όρθιες και το οστεοφυλάκιο της Κάτω Παναγιάς, όπου έγινε ο Εσπερινός ανήμερα του Αγίου Νικολάου, στις 6 Δεκεμβρίου του 1993, εβδομηνταένα χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.
Μια από τις συγκινητικότερες σκηνές ενός έργου, που συνεχίζεται ακόμα…